اتاق های خبر در عصر دیجیتال
در حال حاضر چه نوع از اتاق های خبر در جهان حکمفرما هستند؟ و آنها از چه ابزاری برای توزیع محتوای خود استفاده میکنند؟ در این مطلب در پی پاسخ‌دادن به سئوالات هستیم. آنچه ارائه می‌شود، نتایج پنجمین پیمایش مرکز بین‌المللی روزنامه‌نگاران (ICFJ) است.
اتاقهای خبر در سراسر دنیا به‌لطف پیشرفت سریع در فناوری دیجیتال، در حال عبور از یک گذرگاه تاریخی هستند. فناوری همچنین باعث شده است که رسانه‌های جدید بسیاری به وجود بیایند و همراه با آنها رقابت بیشتری برای جذب مخاطب ایجاد شود. برای جذب این مخاطبان بسیاری از رسانه‌ها در حال توسعه‌دادن توزیع دیجیتال خود هستند. در این مطالعه، مرکز بین المللی روزنامه‌نگاران سه نوع اتاق خبر را بر اساس اولویت بسترهای توزیع شان بررسی می‌کند.
سازمان‌های خبری سنتی
سازمان‌های خبری سنتی در مرحله اول اطلاعات را در قالب های روزنامه، تلویزیون، مجلات چاپی و رادیو منتشر میکنند. اگرچه ممکن است که این سازمان‌ها از طریق وب‌سایت حضور اندکی در عرصه دیجیتال داشته باشند ولی بستر اولیه آنها همان قالب سنتی است. اما سازمان‌های خبری دیجیتال منحصرا در قالب آنلاین منتشر می‌شوند.
سازمان‌های خبری ترکیبی
سازمان‌های خبری ترکیبی از به هم پیوستن قالب سنتی و دیجیتال به وجود می‌آیند. بسیاری از سازمان‌های ترکیبی از شکل خبری سنتی به این قالب جدید تغییر شکل یافته‌اند.
اندازه و سن موسسات خبری
واضح است که سازمان‌های دیجیتال جدیدترین سازمان‌های خبری هستند. شاید عجیب به نظر برسد اما موسساتی که به اتاق خبرهای ترکیبی تغییر شکل داده‌اند قدیمی‌تر از آنهایی هستند که سنتی باقی مانده‌اند. این طور نیست که قدیمی‌ترین بازمانده‌های اتاقهای خبری مقاوم‌ترین آنها در برابر تغییر نیز باشند بلکه موسسات جوان‌تر بیشتر بر سنت‌های قدیمی پافشاری میکنند.
سن اتاقهای خبری بر اساس انواع آن
اتاقهای خبری ترکیبی ۱۶-۲۰ سال
اتاقهای خبری سنتی ۱۱-۱۵ سال
اتاقهای خبری دیجیتال ۶-۱۰ سال
همان‌طور که در شکل شماره ۱ نشان داده شده است، اتاقهای خبر ترکیبی وقت بیشتری را برای حضور پررنگ در فضای مجازی و رسانه‌های اجتماعی در نقطه مقابل با رسانه‌های سنتی و دیجیتال صرف کرده‌اند. اتاقهای خبر دیجیتال در برندسازی در رسانه‌های اجتماعی تازه‌کارتر هستند و این از آن جهت است که سازمان‌های نوپاتری هستند.
اتاقهای خبر در آسیای جنوبی برخلاف جریان جهانی در حال تغییر شکل به‌سوی دیجیتال قرار دارند. همان‌طور که در شکل شماره ۲ نشان داده شده است، بیشتر اتاقهای خبر در این منطقه در مقایسه با اتاقهای خبر دیجیتال (۲۲ درصد) به‌صورت سنتی (۴۳ درصد) هستتد. در مقابل، در انتهای طیف اتاقهای خبر اوراسیا یا شوروی سابق قرار دارد که در آنها اتاقهای خبر دیجیتال (۵۵ درصد) پیشتازی می‌کند.
اتاقهای خبر به‌اتکای فراوانی ابزار و منابع جدید، دیگر لازم نیست که تنها به یک بستر برای انتشار آثار خود متکی باشند.
بر اساس بررسی‌هایی که از روزنامه‌نگاران و مدیران اتاقهای خبر در باب اولیت انتشار محتوا به عمل آمده است، همان‌طور که در شکل شماره ۳ نشان داده شده، وب‌سایت‌ها با سهم ۴۰ درصد در قالب انتشار خبر پیشتاز هستند و روزنامه‌های چاپی با اختلاف در جایگاه دوم قرار دارند و تلویزیون، رادیو و مجلات چاپی در رده‌های بعدی قرار دارند.
بسترهای دیگر بر اساس منطقه
شکل ۴ بسترهای اصلی توزیع رسانه‌ها را بر اساس منطقه نشان می‌دهد. همان‌طور که می‌توان ملاحظه کرد دوباره اوراسیا پیشتاز استفاده از رسانه‌های دیجیتال و آسیای جنوبی در این زمینه عقب‌تر از دیگران است. در اوراسیا بیش از نیمی از اتاقهای خبر (۵۶ درصد) از وب‌سایت‌ها به‌عنوان وسیله اصلی توزیع محتوای خود استفاده میکنند. در عوض، در آسیای جنوبی که این رقم تنها ۲۴ درصد است.
برعکس، آسیای جنوبی در انتشار روزنامه‌های چاپی با سهم ۳۵ درصدی در دنیا پیشتاز است. جنوب صحرای آفریقا با ۲۹ درصد در ردیف دوم قرار دارد. همچنین شکل ۴ بیانگر این نکته است که سایر اشکال سنتی مانند رادیو و تلویزیون در برخی مناطق کارآمد باقی مانده‌اند. به‌طور مثال، ۱۹ درصد از اتاقهای خبر در جنوب صحرای آفریقا رادیو قالب اصلی خبر هستند و در شرق و جنوب شرق آسیا ۲۶ درصد اتاقهای خبر بر قالب تلویزیون تکیه دارند.
امروزه اتاقهای خبر به بسترها و اشکال جدیدی مانند رسانه‌های اجتماعی، اپلیکیشن‌های موبایل و واقعیت مجازی دسترسی دارند و از این ابزارها برای توزیع داستان‌های خود و جذب مخاطب بیشتر استفاده میکنند. اگرچه تنوع ابزارها توسعه پیدا کرده‌اند اما سازمان‌های خبری به‌طور عمده بر دو غول رسانه‌های اجتماعی یعنی توییتر و فیس‌بوک تکیه میکنند.
بیش از سه‌چهارم روزنامه‌نگاران از فیس‌بوک استفاده میکنند و توییتر نیز رقمی در همین حدود را داراست و شصت‌وپنج درصد از روزنامه‌نگاران و مدیران اتاقهای خبر اعلام کرده‌اند که از این بستر برای انتشار مطالب خود استفاده میکنند.
یوتیوب سومین ابزار محبوب برای توزیع محتوا و پیشتاز دیگر رسانه‌های اجتماعی و اپلیکیشن‌های موبایل است. نزدیک به ۵۰ درصد از اتاقهای خبر و ۴۰ درصد از روزنامه‌نگاران یوتیوب را ابزاری کلیدی برای انتشار محتوای خود می‌دانند. در شکل شماره ۵ این توزیع را مشاهده می‌کنید.
بررسی رسانه‌های اجتماعی بر اساس انواع اتاقهای خبر
اگرچه اتاقهای خبر دیجیتال و ترکیبی بیشتر مایل به استفاده از فیس‌بوک هستند اما موسسات خبری سنتی (که از فضای دیجیتال استفاده می نند اما نه به‌عنوان اولویت توزیع خبر) فاصله چندانی با آنها ندارد. براساس گزارش‌ها، سه‌چهارم اتاقهای خبری سنتی برای انتشار محتوای خود از وب‌سایت‌های رسانه‌های اجتماعی استفاده میکنند. این رقم برای اتاقهای خبر دیجیتال ۹۳ درصد و اتاقهای خبر ترکیبی ۹۱ درصد است.
فاصله میان انواع اتاق خبر در استفاده از توییتر و یوتیوب بیشتر است (شکل شماره ۶). کمی بیشتر از نیمی از اتاقهای خبر سنتی از توییتر استفاده میکنند ولی این رقم برای اتاقهای خبر دیجیتال ۸۵ درصد و اتاقهای خبر ترکیبی ۸۱ درصد است. این فاصله در استفاده از یوتیوب دو برابر است، به‌طوری‌که کمتر از یک‌سوم اتاقهای خبری سنتی از یوتیوب استفاده میکنند و در مقایسه، اتاقهای خبر دیجیتال ۶۵ درصد و اتاقهای خبر ترکیبی ۵۹ درصد از این ابزار استفاده میکنند.
بررسی اشکال کمکی بر اساس منطقه
فیس‌بوک در مقام یک بستر کمکی در اتاقهای خبر سراسر جهان و با اختلاف کمی در مناطق مختلف غالب است. (شکل شماره ۷) آمریکای شمالی پیشتاز استفاده از این بستر است و از مناطق دیگر در استفاده از توییتر نیز پیشی گرفته است، به‌طوری که ۹۷ درصد از اتاقهای خبر از آن استفاده میکنند و در رتبه بعدی آمریکای لاتین با ۸۶ درصد قرار دارد. توییتر در اوراسیا / اتحاد جماهیر شوروی سابق محبوبیت کمتری دارد، به‌طوری‌که تنها ۵۴ درصد از اتاقهای خبر برای انتشار اخبار خود از آن استفاده میکنند. آمریکای شمالی با ۶۸ درصد و باز هم آمریکای جنوبی در رتبه دوم با ۶۶ درصد از یوتیوب به‌عنوان قالب کمکی انتشار اخبار خود استفاده میکنند. وب‌سایت‌های اشتراک‌گذاری ویدیو در جنوب صحرای آفریقا کمترین محبوبیت را با ۴۳ درصد استفاده دارند.
یافته‌های کلیدی
اتاقهای خبر دیجیتال و ترکیبی در بیشتر دنیا از رسانه‌های سنتی پیشی گرفته‌اند.
اوراسیا یا اتحاد جماهیر شوروی سابق سردمدار رسانه‌های دیجیتال در دنیا است، درحالی‌که در جنوب آسیا هنوز رسانه‌های مکتوب حکمفرمایی میکنند. بیشتر اتاقهای خبر برای انتشار محتوای خود به‌شدت به رسانه‌های اجتماعی وابسته هستند. فیس‌بوک و توییتر در همه‌جا همراه با یوتیوب به‌عنوان قدرت سوم حاکم هستند.
سازمان‌های خبری که به‌صورت سنتی محتوای خود را در قالب مکتوب، تلویزیونی و رادیویی تولید میکنند در حال محوشدن از جغرافیای رسانه‌های دنیا هستند. به‌طور کلی، اکثریت روزنامه‌نگاران در سازمان‌های خبری یا به‌طور کامل دیجیتال (۳۳ درصد) هستند یا سازمان‌های خبری ترکیبی‌اند که از ترکیب قالب سنتی و آنلاین (۴۰ درصد) استفاده میکنند. چیزی در حدود یک‌چهارم روزنامه‌نگاران هم توسط سازمان‌های خبری سنتی به کار گرفته شده‌اند.